Surowce ro�linne do produkcji papieru, kartonu, tektury:

Z licznej grupy ro�linnych surowc�w w��knistych zawieraj�cych celuloz� wszystkie nadaj� si� do produkcji papieru ale tylko niekt�re maj� zastosowanie w przemy�le papierniczym. Do nich zaliczamy: w��kno lnu, konopi, bawe�ny, s�omy zbo�owej, drewna iglastego (jod�a, �wierk, sosna), drewna li�ciastego (osika, topola, buk). Wszystkie surowce ro�linne stosowane w papiernictwie s� zbudowane przede wszystkim z celulozy. Wybielone w��kna lnu i bawe�ny zawieraj� oko�o 90% celulozy. Drewno zawiera 50% celulozy. S�oma zbo�owa 30% celulozy.

Najwa�niejszymi surowcami do produkcji papieru s�:

• surowiec w��knisty
• �cier drzewny
• celuloza

Otrzymujemy ze szmat lnianych, bawe�nianych i konopnych. Szmaty bawe�niane lniane i konopne zostaj� poddane nast�puj�cym procesom:

• Wst�pna obr�bka - polega ona na odkurzeniu i usuni�ciu cz�ci metalowych, drobnych kamieni, szk�a. Proces ten odbywa si� za pomoc� trzepaka.
• Gotowanie - ma na celu oczyszczenie szmat z t�uszczu, substancji klej�cych, odbarwianie ich, os�abienie wi�za� mi�dzy w��knami. Gotowanie odbywa si� w urz�dzeniu zwanym warnikiem.
• Chemiczne oczyszczanie szmat
• Rozdrabnianie szmat - dokonuje si� w holendrach. Rozr�niamy nast�puj�ce odmiany holendr�w:
• pralne - s�u��ce do prania i p�ukania
• sp�masowe - s�u��ce do wst�pnego rozdrabniania i dalszego p�ukania szmat
• holendry bielarskie - do bielenia p�mas szmacianych
• masowe- s�u��ce do ostatecznego przygotowania mas do produkcji papieru

�cier drzewny otrzymujemy w procesie mechanicznego rozw��kniania drewna zwanego inaczej �cieraniem. Do procesu �cierania s�u�y urz�dzenie zwane �cierakiem. Rozr�niamy nast�puj�ce rodzaje �cier�w drzewnych: �cier bia�y, �cier br�zowy, �cier chemiczny

• papiery bezdrzewne(BD)
• papiery p�drzewny(PD)
• papiery drzewne(D)
• papiery mieszane(M)

Mianem produkt�w papierniczych okre�lamy ��cznie wytwory i przetwory papiernicze. Wytwory papiernicze - s� to tworzywa w��kniste otrzymane w postaci arkuszy lub wst�gi z odpowiednio przygotowanych, uformowanych, odwodnionych, wysuszonych w��kien ro�linnych z ewentualnym dodatkiem wype�niaczy, �rodk�w zaklejaj�cych, barwnik�w oraz innych chemicznych �rodk�w pomocniczych.

W zale�no�ci od gramatury wytwory papiernicze dzielimy na:

• papier - wytw�r o gramaturze do 250 g/m²
• tektura - wytw�r o gramaturze powy�ej 250 g/m²

W przemy�le poligraficznym stosujemy nast�puj�cy podzia� wytwor�w papierniczych:

• bibu�ki (28 g/m²)
• papier (29-160 g/m²)
• karton (160-315 g/m²)
• tektura (> 315 g/m²)

Przetwory papiernicze - produkty otrzymane w wyniku poddania wytwor�w papierniczych procesowi obr�bki chemicznej (powlekanie, nasycanie) lub mechanicznej (wykrawanie, wyt�aczanie, sklejanie itp.) albo obu tym procesom ��cznie. Podzia� jest identyczny jak wytwor�w.

• Papier gazetowy jest przeznaczony do drukowania technik� typograficzn�. Produkuje si� go w odmianie drzewnej o gramaturze oko�o 50g/m² jest nie klejony, o matowej powierzchni zawiera ok. 4-6% wype�niacza, ma barw� bia��, mo�e mie� lekkie zabarwienie o jasnym odcieniu.(nale�y do najta�szych wytwor�w papierniczych). Papier offsetowy do drukowania gazet jest produkowany w odmianie drzewnej o gramaturze ok50g/m².Jest s�abo zaklejony, o matowej powierzchni, ma barw� bia��. Produkuje si� go w zwojach.(cena zbli�ona do p. gazetowego)
• Papier drukowy zwyk�y, zwany r�wnie� typograficznym, jest przeznaczony do drukowania technik� typograficzn� ksi��ek, broszur, broszur druk�w akcydensowych itp. Produkuje si� go w odmianie BD, PD i D o gramaturze od 50 do 140 g/m². Ma �rednio stopie� zaklejania i zawarto�� wype�niacza od12 do16%, barw� bia�� lub te� lekkie jasne zabarwienie. Powierzchni� mo�e mie� matow� lub satynow�. Produkuje si� go w zwojach lub w arkuszach.
• Papier biblijny jest przeznaczony do drukowania typograficznego s�ownik�w, encyklopedii, kalendarzyk�w i innych wydawnictw wielostronicowych o wymaganej jak najmniejszej grubo�ci przy nieraz du�ej zawarto�ci wydawniczej. Wytwarzany w odmianie BD i PD o gramaturze od 25 do 40 g/m².Jest cienki nieprze�roczysty o matowej powierzchni. Produkuje si� go w postaci arkuszy o barwie bia�ej lub kremowej.
• Papier banknotowy, warto�ciowy i znaczkowy s� to trzy specjalne rodzaje papier�w drukowych. Papier banknotowy jest przeznaczony do drukowania banknot�w, p. warto�ciowy do obligacji, bilet�w loteryjnych, czek�w, weksli itp., znaczkowy do znaczk�w pocztowych i znaczk�w skarbowych. Produkowane w wersji BD. Do produkcji stosuje si� najlepsze jako�ciowo surowce.
• Papier transferowy s�u�y do druku sublimacyjnego. Obraz drukowany na nim farbami sublimacyjnymi jest przenoszony na tkaniny pod wp�ywem podwy�szonej temperatury i nacisku. Najcz�ciej papier transferowy zadrukowuje si� wkl�s�odrukiem rastrowym. Papier ten produkuje si� w zwojach, w odmianie BD i PD o gramaturze od70 g/m². Powierzchni� ma satynow�, za� barw� bia��. Jest zaklejany.
• Papier offsetowy jest przeznaczony do drukowania technik� offsetow�. Produkuje si� go w odmianie BD i PD o gramaturze od 55 do 250 g/m². Jest poklejony i wype�niany. Barw� ma bia��, kremow� lub ��t�, powierzchni� ma satynow�, matow� lub jednostronnie g�adk�. Produkuje si� go w arkuszach i zwojach.
• Papier mapowy jest przeznaczony do drukowania offsetowego jedno lub wielobarwnych map. Produkuje si� go w odmianie BD o gramaturze od 80 do 225 g/m², jako normalny lub wodo utrwalony. Powierzchni� ma matow� lub satynow�. Zawiera ok. 5% wype�niaczy i jest mocno klejony. Charakteryzuje si� minimalnym odkszta�ceniem po namoczeniu, jest tak�e nierozci�gliwy. Ma du�� wytrzyma�o�� mechaniczn� na zaginanie i rozerwanie. Produkuje si� go w arkuszach o barwie bia�ej lub kremowej. Nale�y do najdro�szych wytwor�w papierniczych.
• Papier wkl�s�odrukowy jest przeznaczony do drukowania wkl�s�ego czasopism i innych wydawnictw jedno i wielobarwnych. Produkuje si� go w odmianie BD, PD i D o gramaturze od 60 g/m². Zawiera 17-25% wype�niaczy, jest s�abo klejony. Powierzchni� ma satynow�, barw� bia��. Produkuje si� go w arkuszach i zwojach. Charakteryzuje si� znaczn� ch�onno�ci�. Niedopuszczalna jest w papierze wkl�s�odrukowym obecno�� twardych zanieczyszcze�, takich jak np., piasek, w�giel itp. Zanieczyszczenia te mog� spowodowa� uszkodzenia formy drukowej.
• Papier ok�adkowy zwyk�y jest przeznaczony do wytwarzania ok�adek. Produkuje si� go w odmianie BD i PD o gramaturze od 100 g/m². Jest zaklejany. Powierzchnia mo�e by� matowa lub satynowa, a nawet jednostronnie g�adka. Barwa papieru jest dowolna. Produkuje si� go w arkuszach i zwojach.
• Papier kserograficzny jest przeznaczony do wykonywania odbitek na ksergarafach. Produkuje si� go w odmianie BD i PD o gramaturze od 80 do 90 g/m^{2. Jest to wytw}�r nie klejony, o powierzchni matowej i barwie bia�ej lub innej jasnej .Wytwarza si� go w arkuszach o formacie A3 i A4 oraz w postaci zwoj�w o szeroko�ci 210, 257 i 420.
• Papier i tektura s� to wytwory uszlachetnione mieszank� pigmentow�. Posiadaj� one gramatur� od 95 do 340 g/m². Pod�o�e papieru produkuje si� w odmianie BD i PD. Gramatura pow�oki wynosi ok. 25 g/m² na jedn� stron�. Wytw�r kredowany mo�e by� powlekany jedno lub dwustronnie. Produkuje si� go w postaci zwoj�w i arkuszy. Jest przeznaczony do drukowania technik� typograficzn�, offsetow� i wkl�s�odrukow�: prospekt�w reklamowych, wydawnictw bogato ilustrowanych, kart do gry, opakowa� itp. Papier i tektura kredowane charakteryzuj� si� du�� bia�o�ci� i bardzo r�wn� i g�adk� powierzchni�. Powierzchnia ta mo�e by� matowa lub z po�yskiem.
• Papiery jednostronnie powlekane s� papierami chromowanymi lub chromopapierami. W�r�d tej grupy papier�w s� papiery o niskiej gramaturze 70-90 g/m^{2 przeznaczone do drukowania etykiet.}
• Tektura powlekana na karty do gry jest to wytw�r papierniczy stosowany w charakterze pod�o�a najcz�ciej dwu lub tr�jwarstwowy, powsta�y przez sklejanie papier�w, tak w sumie aby otrzyma� pod�o�e gramaturze od 280 do 310 g/m². Na takie pod�o�e nak�ada si� dwustronn� bia�� pow�ok� o gramaturze od 12 do 15 g/m² na ka�d� stron�. Otrzymuje si� w ten spos�b produkt o gramaturze od 304 do 340 g/m². Tektura powlekana na karty do gry jest przeznaczona zgodnie z nazw� do produkcji kart do gry. Zadrukowuje si� j� technik� offsetow�. Jej powierzchnia jest satynowa, mo�e by� matowa lub z po�yskiem. Tektur� produkuje si� w postaci arkusz. Charakteryzuje si� ona znaczn� spr�ysto�ci� i twardo�ci�. Bywa sporadycznie stosowana r�wnie� do innych cel�w, np. do produkcji ok�adek i luksusowych opakowa� drukowanych.
• Papier do pisania zwyk�y jest stosowany do drukowania akcydens�w,formularzy, zeszyt�w (linie i kratki) itp. Produkuje si� go w postaci arkuszy w odmianie DB, PD i D o gramaturze od 50 do 315 g/m². Jego powierzchnia jest matowa lub satynowana. Jest mocno klejony. Produkuje si� go w barwach jasnych (mo�e by� bia�y lub barwiony na dowolny kolor jasny).
• Papier pakowy siarczanowy jest przeznaczony do wytwarzania mocnych i trwa�ych opakowa�. Jest bardzo cz�sto zadrukowywany. Wytwarza si� go w odmianie BD o gramaturze od 30 g/m² w postaci arkuszy o powierzchni matowej, pr��kowanej najcz�ciej jednak jednostronnie g�adkiej. Ma barw� naturaln� br�zow� lub bia��, albo jest barwiony na dowolne barwy jasne.
• Papier pakowy siarczynowy jest przeznaczony do wytwarzania opakowa�. Produkuje si� go w odmianie BD i PD o gramaturze od 30 g/m² w arkuszach o powierzchni jednostronnie g�adkiej i dowolnej barwie.
• Papier pakowy celulozowo-makulaturowy jest przeznaczony do produkcji opakowa�. Wytwarza si� go w odmianie mieszanej w arkuszach o barwie szarej i powierzchni najcz�ciej jednostronnie g�adkiej, o gramaturze od 30 g/m^2.
• Papier pakowy makulaturowy jest przeznaczony do pakowania i owijania przedmiot�w nie wymagaj�cych mocnych opakowa�. Produkuje si� go w odmianie mieszanej w postaci arkuszy o barwie szarej, powierzchni matowej lub jednostronnie g�adkiej, o gramaturze od 60 do 140 g/m^2.
• Papier obwolutowy jest przeznaczony do owijania paczek, bel, bobin i zwoj�w wytwor�w papierniczych, przetwor�w papierniczych oraz do tulei papierowych dla przemys�u papierniczego. Wytwarza si� go w odmianie DB, PD i D. Papier obwolutowy produkuje si� o gramaturze od 40 do 250 g/m^{2, o barwi}e bia�ej lub dowolnej. Powierzchnia papieru obwolutowego jest jednostronnie g�adka lub matowa.
• Papier czerpany jest to rodzaj wysoko gatunkowego luksusowego papieru wykonywanego ca�kowicie r�cznie przez czerpanie ramk� formatow�. Wytwarza si� go w odmianie BD. U�ywa si� do drukowania akt�w pa�stwowych, dokument�w urz�dowych, wydawnictw artystycznych, papeterii itp., a poza tym do pisania oraz malowania farbami wodnymi. Jest on zwykle zaklejany powierzchniowo i zaopatrzony w znak wodny. Papier czerpany produkuje si� w szerokim zakresie gramatury, o barwie naturalnej (jasnoszarej), chamois (jasnokremowej), br�zowej lub innej.
• Preszpan introligatorski jest to rodzaj wielowarstwowej twardej tektury sformowanej z bardzo cienkich warstewek (o gram. 25 - 40 g/m²), wytwarzany w postaci zwoj�w lub arkuszy o grubo�ci 0,35 -1,5 mm i gramaturze od 180 do 3150 g/m². Produkuje si� go w odmianie PD i D. Stosuje si� go na bardzo sztywne ok�adki do teczek aktowych, notes�w, blok�w itp. Jest sztywny, spr�ysty nie�amliwy o r�wnej i zwartej powierzchni. Jest wytworem klejonym, bardzo mocno sprasowanym, o powierzchni matowej lub specjalnie polerowanej.
• Tektura makulaturowa jest przeznaczona do produkcji opakowa� i do cel�w introligatorskich. Produkuje si� w postaci arkuszy, ma barw� szar�. Powierzchnia mo�e by� matowa lub jednostronnie g�adka. Gramatura wynosi od 250 g/m² wzwy�. Tektur� produkuje si� w odmianie mieszanej .
• Tektura jednostronnie kryta, tzw. duplex jest przeznaczona do produkcji opakowa� i prac introligatorskich. Jest to wytw�r wielowarstwowy. Warstw� wierzchni� wykonuje si� w odmianie BD, a spodni� w odmianie mieszanej. Powierzchnia mo�e by� matowa, jednostronnie g�adka lub powlekana. Tektura mo�e by� barwiona na dowoln� barw�.
• Tektura dwustronnie kryta, tzw. triplex jest przeznaczona do produkcji opakowa� i prac introligatorskich. Warstw� wierzchni� i spodni� wykonuje si� w odmianie BD, �rodkow� za� w odmianie mieszanej. Powierzchnia tektury dwustronnie krytej mo�e by� matowa, jednostronnie g�adka, mo�e by� barwiona na dowoln� barw� lub powlekana.

Mo�na go zadrukowa� trzema podstawowymi technikami drukarskimi, tj. typografi�, offsetem, wkl�s�odrukiem. Jest taniej, gdy� do jego wytwarzania stosuje si� pod�o�e papierowe odmiany drzewnej. Papier ten produkuje si� g��wnie w postaci zwoj�w. Powierzchnia jest satynowana, bia�a. Wad� papieru LWC jest ma�a sztywno�� Do drukowania. papier�w LWC stosowane s� specjalne farby drukowe: neat-set dla offsetu i specjalne farby przeznaczone do drukowania wkl�s�odrukowego papier�w LWC. Wsp�cze�nie produkowane s� r�wnie� specjalne papiery LWC dla offsetu i osobno LWC dla wkl�s�odruku. Odmian� papieru LWC s� papiery ULWC (Ultra LWC). Produkowane s� one osobno z przeznaczeniem do drukowania offsetowego i wkl�s�ego. Ich gramatura jest niska i wynosi zwykle od 35 do 48 g/m^2.

• Papier MWC (Medium Weight Coated) jest to papier drukowy dwustronnie powlekany o �redniej gramaturze tak pow�oki, jaki papieru, stosowany do drukowania offsetowego. Symbol MWC s�u�y obecnie do okre�lenia dwukrotnie powlekanego papieru przeznaczonego g��wnie do drukowania offsetowego wielobarwnych ilustracji o liniaturze rastra do 60 lini/cm. Produkuje si� tak�e odmian� przeznaczon� do drukowania wkl�s�odrukiem. Oczywi�cie papier przeznaczony do drukowania offsetowego mo�na zadrukowa� typograficznie. Papier MWC ma zwykle gramatur� od 80 do170 g/m².Charakteryzuje si� wysok� bia�o�ci� i g�adko�ci� pow�oki. Najcz�ciej jest produkowany jako papier z wysokim po�yskiem. W przypadku papier�w o pow�oce matowej nale�y do drukowania stosowa� specjalne farby.
• Papier HWC (Heawy Weight Coated) jest to papier dwustronnie powlekany o du�ej (ci�kiej) gramaturze tak pow�oki, jak i papieru, przeznaczony g��wnie do drukowania offsetowego. Symbol HWC s�u�y obecnie do okre�lenia trzykrotnie powlekanego papieru przeznaczonego do wielobarwnego drukowania offsetowego ilustracji o liniaturze rastra od 80 linii/cm wzwy�. Papier ten produkowany w wersji bezdrzewnej o gramaturze 100-300 g/m² , charakteryzuje si� bardzo wysok� bia�o�ci� i g�adko�ci� pow�oki. Najcz�ciej produkowany jest jako papier z wysokim po�yskiem. W przypadku papieru o pow�oce matowej nale�y stosowa� specjalne farby drukowe.
• Papier i tektura typu Chromolux s� to wytwory papiernicze powlekane metod� specjaln�, tzw. metod� odlewu, polegaj�c� na �elatynowaniu mieszanki pigmentowo-klejowej w zetkni�ciu z polerowan� gor�c� powierzchni� cylindra chromowanego, przy czym pow�oka uzyskuje bardzo wysoki po�ysk. Nazwa pochodzi od nazwy handlowej papieru produkowanego przez niemieck� firm� �Zanders�. Papier i tektura tego typu s� nazywane r�wnie� papierem i tektur� o po�ysku lustrzanym. Papiery te produkuje kilka wyspecjalizowanych papierni. Mog� one by� wytwarzane w wielu barwach - od bia�ej do z�otej. Mog� by� r�wnie� powlekane jedno lub dwustronnie. Maj� gramatur� wi�ksz� od 60 g/m². Na�o�ona pow�oka pomimo wysokiego po�ysku i bardzo du�ej r�wnomierno�ci ma niewielk� g�adko��. Papier i tektur� typu Chromolux zadrukowuje si� g��wnie technik� offsetow� lub typograficzn�. Papiery s� przeznaczone do drukowania wysoko jako�ciowych opakowa�, prospekt�w reklamowych, etykiet, wydawnictw artystycznych itp. S� wi�kszo�ci rodzaj�w pod�o�ami niech�onnymi lub o ograniczonej ch�onno�ci i dlatego wymagaj� przy drukowaniu specjalnych farb. Nowo�ci� w zakresie papier�w typu Chromolux s� papiery z pow�ok� metalow� g�adkie i polerowane.
• Papiery SC s� to drzewne papiery, zaklejone w masie, mocno wype�nione podatne operacji superkalandrowania. Skr�t SC powsta� z pierwszych liter angielskiego okre�lenia czynno�ci superkalandrowania (super calandered). Papiery te, przeznaczone do zwojowego drukowania czasopism lub katalog�w technik� offsetowa lub wkl�s�� s� substytutem(zamiennikiem) papier�w LWC. S� znacznie (ok. 20%) ta�sze od nich, ich jako�� jest nieco ni�sza. W zwi�zku z tym mo�na na nich drukowa� ilustracje wielobarwne z ni�sz� liniatur� rastra ni� na papierze LWC - zalecana liniatura rastra 48-56 linii/cm (w przypadku papier�w LWC - zalecana liniatura rastra wynosi minimum 60 linii/cm). Produkowane s� 2 rodzaje papier�w SC: offsetowy i wkl�s�odrukowy r�ni� si� one bia�o�ci� i g�adko�ci�. Papiery SC produkowane s� w gramaturach 40-80 g/cm². Maj� one wy�sz� sztywno�� ni� papier LWC.
• Papier obj�to�ciowy (zwany r�wnie� papierem pi�rkowym lub grubym papierem drukowym). Jest to bezdrzewny lub drzewny papier o du�ej pulchno�ci (tj. o du�ej grubo�ci przy stosunkowo niewielkiej gramaturze. Papier ten znajduje zastosowanie przy drukowaniu ksi��ek, szczeg�lnie tam gdzie przy ma�ej liczbie stronnic chcemy, aby ksi��ka prezentowa�a si� poka�nie. Jest to najcz�ciej papier zaklejony powierzchniowo i przeznaczony do zadrukowania technik� offsetow�. Charakteryzuje go wska�nik pulchno�ci zwany r�wnie� velumenem lub bukly; jest to stosunek grubo�ci wyra�onej um do gramatury w g/m². Do drukowania ksi��ek najcz�ciej stosuje si� papier o wska�niku pulchno�ci 1,5; 1,75; 2,0 i 2,2 (normalnie stosowany papier drukowy ma wska�nik pulchno�ci 1,1-1,2). Produkowane s� r�wnie� papier obj�to�ciowe gazetowe kserograficzne, przeznaczone do drukowania czasopism.
• Papier samoprzylepny przeznaczony do produkcji etykiet samoprzylepnych. Jest to papier odmiany bezdrzewnej powleczony klejem samoprzylepnym i zabezpieczony przek�adk� antyadhezyjn�, kt�r� stanowi g��wnie papier silikonowy. Papiery samoprzylepne produkowane s� w arkuszach i zwojach. Najcz�ciej stosuje si� gramatury od 60 - 85 g/m². Papier mo�e mie� powierzchni� matow�, b�yszcz�c�, powlekan� lub niepowlekan� oraz pokryt� foli� aluminiow� barwion� na kolor z�oty lub niebarwion� srebrzyst� itp. Produkowane s� papiery samoprzylepne o powierzchni barwnej. W zale�no�ci od przeznaczenia i stosowania, papiery te zaopatrzone s� w kleje o r�nych w�a�ciwo�ciach. Papiery samoprzylepne najcz�ciej zadrukowuje si� technik� offsetow� lub sitodrukow�. W przypadku drukowania papier�w powlekanych z pow�ok� matow� lub z pokryciem folii aluminiowej nale�y stosowa� specjalne farby drukowe. Papier samoprzylepny jest produkowany te� w kszta�tach etykiet (tj. wykrojony) w arkuszach, z warstw� CF umo�liwiaj�c samo kopiowanie, jako papier bezpy�owy do drukarek laserowych itp.
• Papier samokopiuj�cy jest papierem z warstwami funkcjonalnymi umo�liwiaj�cymi proces chemicznego kopiowania. Papier pod�o�ony jest papierem zaklejonym w masie o wysokiej bia�o�ci (lub barwiony) i wysokiej wytrzyma�o�ci mechanicznej, najcz�ciej o gramaturze 40-60 g/m². Gramatury pow�ok zamykaj� si� zwykle w przedziale5-8 g/m². Papier samokopiuj�cy wyst�puje najcz�ciej w zestawach wieloarkuszowych (od 3 od 8 a nawet wi�cej arkuszy). Wsp�pracuj�cy ze sob� zestaw papier�w samokopiuj�cych sk�ada si� najcz�ciej z papier�w pokrytych warstw�, w kt�rej znajduje si� barwnik w postaci mikrokapsu�ek reaguj�cych chemicznie pod naciskiem. Umo�liwia to przeniesienie znak�w na nast�pn� stron�. Zestaw musi si� sk�ada� si� z papier�w maj�cych nast�puj�ce warstwy: CB - orygina�, sp�d powlekany warstw� mikrokapsu�ek umo�liwiaj�cych przeniesienie barwnika na nast�pn� stron�; CFB - kopia, wierzch powlekany substancj� przyjmuj�c� barwnik , sp�d powlekany warstw� mikrokapsu�ek - wielokrotno�� kopii uzyskuje si� przy stosowaniu okre�lonej liczby arkuszy papieru z pow�ok� CFB; CF - ostatnia strona, wierzch powlekany substancj� przyjmuj�c� barwnik, sp�d bez pow�oki mikrokapsu�ek. Jest to tzw. zestaw wieloarkuszowy.

Obok produkt�w w��kienniczych stosuje si� do wytwarzania papieru dodatki masowe:

Siarczan glinowy - jest najcz�ciej stosowanym dodatkiem. Ma za zadanie wp�ywa� na przebieg zachodz�cych proces�w technologicznych oraz jest �rodkiem koaguluj�cym kleje papiernicze

Kleje papiernicze - zaklejanie papieru ma na celu ograniczenie nasi�kliwo�ci i zwi�kszenie odporno�ci papieru na przenikanie cieczy. Wprowadzenie klej�w do mas papierniczych powoduje wzrost prze�roczysto�ci papieru i zwi�ksza g�adko�� jego powierzchni. Obecnie stosujemy dwie metody zaklejania papieru:

• zaklejanie powierzchniowe - polegaj�ce na na�o�eniu warstwy kleju na powierzchni� uformowanej wst�gi papieru
• zaklejanie w masie - polega na wymieszaniu masy papierniczej z odpowiednio przygotowanym klejem. Rozr�niamy wytwory papiernicze: ca�kowicie zaklejone s� to papiery do pisania rysunkowego, offsetowe, reszpang. cz�ciowo zaklejone- papier wkl�s�odrukowy, r�nego rodzaju kartony, papiery pakowe nie zaklejone - bibu�ki, papier toaletowy, papiery gazetowe Rodzaje klei stosowanych do wyrobu papieru: ro�linne(klej �ywiczny, skrobia, zwierz�ce(klej kostny, sk�rny) mineralne(szk�o wodne, wosk, parafina) syntetyczne(�ywice, syntetyczne, silikony).

Barwniki i pigmenty - s�u�� do barwienia papieru. Barwienie papieru mo�e si� odbywa� w masie lub powierzchniowo.

• barwienie w masie polega na wprowadzeniu do masy papierniczej wodnego roztworu barwnika lub zawiesiny drobnego pigmentu.
• barwienie powierzchniowe polega na nanoszeniu na powierzchni� papieru warstwy rozpuszczonego barwnika. Wykonujemy to przez zanurzenie lub przez nak�adanie za pomoc� specjalnych wzorzystych walc�w.

Pomocnicze �rodki chemiczne maj� za zadanie usprawnia� wytwarzanie papieru lub wp�yn�� na w�a�ciwo�ci wytwor�w papierniczych. Do tych �rodk�w zaliczamy �rodki przeciwpienne, powierzchniowo czynne, wi���ce, wodo utrwalaj�ce.

Do wytwarzania wytwor�w papierniczych s�u�� maszyny papiernicze. Rozr�niamy maszyny papiernicze z sitem p�askim lub sitem cylindrycznym. Maszyny papiernicze z sitem cylindrycznym stosujemy wy��cznie do produkcji papier�w warto�ciowych - banknot�w. Sito - jest to metalowa tkanina okr�na poruszaj�ca si� w spos�b ci�g�y mi�dzy dwoma walcami. Podczas wytwarzania wytwor�w papierniczych zachodz� nast�puj�ce procesy: Formowanie wst�gi papierniczej Prasowanie Suszenie Ch�odzenie G�adzenie Nawijanie zwoj�w

Egu ter - s�u�y do otrzymywania znaku wodnego na papierze.

Papier uszlachetniamy w celu poprawienia jego w�a�ciwo�ci u�ytkowych. Do najwa�niejszych proces�w uszlachetniania nale�y zaklejanie i powlekanie. Zaklejanie powierzchniowe polega na nak�adaniu odpowiedniej mieszanki na powierzchni� wst�gi papierniczej.

Powlekanie papieru - polega na naniesieniu na powierzchni� wst�gi papierniczej pigmentowo klejowej. Jako pigmentu u�ywamy przewa�nie i biel satynow� a jako kleju skrobi�, �elatyn� i polialkohol winylu. Papiery powleka� mo�emy jednostronnie i dwustronnie. Do powlekania stosujemy nast�puj�ce procesy technologiczne: za pomoc� zespo�u wa�kowego, za pomoc� zespo�u wielowa�kowego, za pomoc� zespo�u szczotkowego lub ze szczotk� powietrzn�.

Wyko�czenie papieru:

Stanowi ostatni etap wytwarzania wytwor�w papierniczych. Do operacji wyko�czeniowych zaliczamy:

• G�adzenie - wykonuje si� w celu zmniejszenia szorstko�ci papieru.
• Kalandrowanie - ma na celu nadanie wst�dze papieru lub arkuszom tektury wi�kszej g�adko�ci zawarto�ci i po�ysku oraz wyr�wnanie grubo�ci wst�gi lub arkusza na ca�ej szeroko�ci.
• Wzd�u�ne krojenie wst�gi - jest to proces podzia�u zwoju papieru otrzymanego bezpo�rednio z maszyny papierniczej na zwoje o mniejszej szeroko�ci wst�gi. W zale�no�ci od wymiaru wst�gi rozr�niamy: zwoje, zwoiki i bobiny.
• Krojenie wst�gi na arkusze
• Sortowanie
• Pakowanie

Ze wzgl�du na wygl�d struktury powierzchni papieru rozr�nimy papiery matowe jednostronnie g�adkie, satynowe g�adzone specjalnie (t�oczone, karbowane, pr��kowane).

Farba graficzna to uk�ad dyspersyjny pigment�w lak�w wype�niaczy w spoiwie lub roztw�r barwnik�w w spoiwie. Farba graficzna s�u�y nam do wykonywania na pod�o�u zadrukowanym barwnej plamy o okre�lonych kszta�tach. W Polsce przyj�to nast�puj�cy podzia� farb: Podzia� ze wzgl�du na technik� zadrukowywania: farby typograficzne, farby offsetowe, farby wkl�s�odrukowe, farby fleksograficzn�, farby sitodrukowe(sitowe), farby inne Podzia� ze wzgl�du na form� zadrukowanego pod�o�a: farby arkuszowe, farby zwojowe. Podzia� farb ze wzgl�du na typ maszyn: farby dla maszyn arkuszowych, farby dla maszyn rotacyjnych (zwojowych) Podzia� ze wzgl�du na zadrukowane pod�o�e: farby dla wytwor�w papierniczych, farby dla tworzyw sztucznych, farby dla blach i folii metalicznych, farby dla szk�a i inne (drewna).

Podzia� ze wzgl�du na posta� farby:

• farby ciek�e
• farby p�ciek�e
• farby maziste

Pigmenty s� to substancje barwne, kt�re nadaj� barw� odbitce. Pigmenty maj� budow� krystaliczn� i s� cenniejsze im drobniejsze maj� ziarno. Do produkcji farb w miejsce pigment�w lub obok nich stosujemy barwid�a zwane lakami.

Spoiwa czyli �rodki wi���ce maj� za zadanie utrwali� pigmenty lub laki na pod�o�u. Opr�cz barwide� i spoiw farby graficzne mog� zawiera� substancje pomocnicze. Do substancji pomocniczych zaliczamy: sykatywy - przyspieszaj� schni�cie farb, obci��aliniki - poprawiaj� kolor farby, polepszaj� w�a�ciwo�ci drukowe i obni�aj� koszty produkcji podbarwiacze - maj� za zadanie usuwa� niekorzystny odcie� farby.

• Pigmenty organiczne (azowe nitrowe nitrozowe ftalocyjaninowe)
• Pigmenty nieorganiczne (ziemne, syntetyczne)
• Barwniki (zasadowe, kwasowe, zaprawowo - kwasowe, zaprawowe, t�uszczowe)
• Laki (nietrwa�e, trwa�, sole wapnia, sole baru)

Barwniki w zale�no�ci od budowy chemicznej i sposobu otrzymania dzielimy na:

• zasadowe
• kwasowe
• zasadowo - kwasowe
• zaprawowe
• t�uszczowe

Pigmenty nieorganiczne ciemne nazywamy inaczej kopalnymi i s� to najcz�ciej tlenki lub sole �elaza, o�owiu, cynku i chromu. Zaliczamy do nich:

• umbra - barwa ciemno br�zowa lub brunatno-szara
• ochry - barwa ��ta lub czerwona (domieszka tlenku �elaza)
• ziemia siennajska - barwa ��ta
• ultramaryna naturalna - barwa b��kitna

• czarne pigmenty nieorganiczne (czer� kostna, czarny tlenek �elaza, sadza - gazowa, lampowa, p�omieniowa, acetylenowa)
• bia�e pigmenty nieorganiczne (biel cynkowa, biel tytanowa, bile o�owiowa)
• kolorowe pigmenty nieorganiczne (b��kit �elazowy, b��kit ultramarynowy, ��cie� chromowy, oran� chromowy, ��cie� cynkowy, zielenie mineralne, pigmenty metaliczny (z�ote, srebrne)

Pigmenty organiczne naturalne wyst�puj� w organizmach �ywych ro�lin i zwierz�t.
Pigmenty organiczne sztuczne otrzymujemy na drodze syntezy chemicznej.

Laki otrzymujemy z barwnik�w rozpuszczalnych w wodzie przez ich przemian� w produkty nierozpuszczalne.
Zaliczamy do nich laki barwnik�w zasadowych, kwasowych, zasadowo - kwasowych.

W zale�no�ci od sk�adu surowcowego �rodki wi���ce mo�na podzieli� na:

• Olejowe - inaczej nazywamy r�wnie� pokostami naturalnymi. Do �rodk�w wi���cych olejowych zaliczamy oleje ro�linne. Oleje ro�linne dzielimy na trzy zasadnicze grupy:
• oleje schn�ce (olej lniany, drzewny)
• oleje p�schn�ce (olej sojowy, makowy)
• nie schn�ce (olej rycynowy, oliwkowy)
• Olejowo - �ywiczne - nazywamy r�wnie� pokostami sztucznymi i otrzymujemy je z �ywic syntetycznych lub naturalnych. W produkcji farb graficznych zastosowanie maj� nast�puj�ce pokosty:
• kalafoniowy asfaltowy
• pokost z �ywic fenolowo - aldehydowych
• pokost z �ywic alkidowych
• pokost z �ywic maleinowych
• kumarynowy
• Benzenowo - �ywiczne
• Spirytusowe
• Wodne
• Chlorokouczukowe Celulozowe.

Obci��alniki:

• biel barowa:
• naturalna o zawarto�ci minimum 95% siarczanu barowego;
• sztuczna o zawarto�ci minimum 98% siarczanu barowego);
• biel prze�roczysta;
• biel do dopraw
• kreda str�cona.

• stapianie (kt�re polega na ogrzaniu tlenk�w lub wodorotlenk�w o�owiu, manganu, kobaltu z kalafoni� lub olejem lnianym w temperaturze powy�ej 200 ^oC)
• str�canie (kt�re polega na wytr�caniu sykatyw z ich wodnych roztwor�w za pomoc� myde� sodowych lub potasowych kwas�w olejowych).

Podbarwiacze - najcz�ciej u�ywamy podbarwiaczy typu b��kit miloli, laka fioletowa i laka niebieska.

W�a�ciwy wyr�b farb graficznych obejmuje dwa zasadnicze etapy:
Mieszanie sk�adnik�w odbywa si� w urz�dzeniach zwanymi mieszalnikami. Rozr�niamy:

• mieszalniki pionowe - mieszamy mieszaniny zawieraj�ce spoiwa o niewielkiej lepko�ci
• mieszalniki poziome

Procesy zachodz�ce podczas ucierania farb graficznych:
Podczas ucierania zachodz� nast�puj�ce procesy:

• Rozdrabnianie pigmentu lub laki polegaj�ce na rozbiciu wi�kszych grudek na pojedyncze ziarna przy u�yciu si�y mechanicznej.
• Zwil�anie cz�stek barwid�a - proces ten prowadzi do wytworzenia otoczki ze spoiwa dooko�a poszczeg�lnych ziaren pigmentu i umo�liwia to trwa�e powi�zanie pigmentu lub laki ze spoiwem. Proces ten nazywamy inaczej dyspersj� barwid�a w spoiwie.

Rozpuszczalniki organiczna to zwi�zki chemiczne, kt�re w normalnych warunkach s� cia�ami ciek�ymi mniej lub bardziej lotnymi maj�ce zdolno�� rozpuszczania w sobie innych substancji. Rozpuszczalniki r�ni� si� mi�dzy sob� przede wszystkim lotno�ci�. Do najbardziej lotnych zaliczamy: benzen, toluen. Do �rednio lotnych: terpentyna. Do mniej lotnych: gliceryn�. Zale�nie od budowy chemicznej rozpuszczalnik�w organicznych w poligrafii mo�emy je podzieli� na nast�puj�ce grupy:

• w�glowodory parafinowe (benzyna, nafta)
• w�glowodory aromatyczne (benzen, toluen, ksylen)
• terpentyny (terpentyna)
• alkohole (metylowy, etylowy)
• etery (eter dwuetylowy)
• estry (octan butylowy)
• ketony (aceton)
• chloro pochodne (cztero chlorek w�gla (tetra), tr�j chlorek etylenu).

Kleje introligatorskie dzielimy na cztery grupy:

• Kleje ro�linne - podstawowymi surowcami do wytworzenia klej�w ro�linnych jest skrobia. Skrobi� otrzymujemy z ry�u, ziemniak�w, kukurydzy i pszenicy. W introligatorstwie u�ywamy klej ro�linny zwany klajster introligatorski.
• Kleje zawieraj�ce �ywice syntetyczne - kleje dyspersyjne na bazie �ywic syntetycznych.
• Kleje topliwe na bazie wosku i �ywic - stanowi� kombinacj� trzech surowc�w: wosku, modyfikowanej �ywicy naturalnej lub �ywicy syntetycznej, kopolimeru etylenu z octanem winylu (najcz�ciej u�ywane).
• Kleje glutenowe - klej kostny, klej sk�rny.