MASZYNY
POLIGRAFICZNE
Maszyny
drukujące
we wszystkich technikach druku służą do wielokrotnego odbijania (drukowania),
czyli przenoszenia farby z elementów graficznych form na zadrukowane
podłoże (papier).
Klasyfikacja
maszyn ze względu na:
Stopień
mechanizacji i automatyzacji:
- Urządzenia
ręczne
- Półautomaty
- przy wykrawaniu
- Automaty
Postać
zadrukowanego materiału i sposobu wykonania odbitki:
- Maszyny
arkuszowe
- Maszyny
zwojowe
- Inna
postać zadrukowanego materiału [(technologia sitodruku, fleksograficzna)
na podłożach wklęsłych i wypukłych]
Kształt
formy drukowej:
- Dociskowe
(w maszynach typograficznych forma ustawiona pionowo)
- Płaskie
(w maszynach forma w układzie poziomym)
- Rotacyjne
(w maszynach forma w postaci cylindrycznej w technice typograficznej,
offsetowej i wklęsłodrukowej).
Technikę
druku wyróżniamy urządzenia do:
- Druku
wypukłego (wszystkiego rodzaju maszyny typograficzne płaskie i dociskowe)
- Druku
offsetowego (forma w postaci najczęściej blachy aluminiowej)
- Wklęsłodruku
(rotograwiura)
- Sitodruku
(druk na powierzchniach płaskich i cylindrycznych)
- Fleksodruku
[są to maszyny do druku gdzie podłożem nie jest papier (na foliach,
tworzywach sztucznych itp.]
Ilość sekcji
drukujących:
- Maszyny
jednokolorowe
- Maszyny
wielokolorowe
Maszyny i urządzenia do wykonywania form tekstowych:
Do grupy
maszyn zanikających za pomocą których toczone były formy tekstowe do
każdej techniki druku zaliczamy:
- Linotyp
- urządzenie do składu gorącego wierszy tekstowych
- Monotyp
- do składu odlewania pojedynczych czcionek
- Pochodne
w/w czcionek z zastosowaniem składu fotograficznego, lino film, monofoto.
Urządzenia
do składu tekstu nowej generacji:
- Komputery
z odpowiednim oprogramowaniem
- Skanery
płaskie i bębnowe
- Naświetlarki
- Wywoływaczki
Maszyny
i urządzenia do montażu i przygotowalni offsetowej:
- Densytometr
- urządzenie do pomiaru gęstości optycznej diapozytywu lub negatywu.Gęstością
optyczną diapozytywu nazywamy log dziesiętny stopnia zaczerpania diapozytywu
(2,5 max do 3,0 %) powłuczka zadymienia.
- Lupki
z 10 krotnym powiększeniem służą do pasowania kolorów skalpela
montażowego do wycinania niepożądanych elementów diapozytywów.
- Pisaki
do opisywania folii montażowych.
- Nożyce
i gilotyny do cięcia folii montażowej.
- Stół
montażowy.
Urządzenia
kopii offsetowej:
Kopio
rama - źródło światła jodowego albo hologramowego stołu podciśnieniowego,
czas naświetlania zależy od źródła światła (oddalona w odległości niewiększej
niż przekątna kopio ramy) stół podciśnieniowy, szyba o nienagannej strukturze,
fartuch gumowy do uszczelniania powierzchni stołu.
Urządzenia do wywoływania i obróbki naświetlonych
płyt:
Urządzenie
automatyczne o nazwie wywoływarka - jest to zespół wałków zamoczonych
w roztworach:
- Wywoływacza
- Wody
- Roztwór
gumujący
- Zespół
suszarek
Materiały
do wywoływania ręcznego:
- Gąbki
i filce do nanoszenia wywoływacza
- Basen
- Korektory
do wykonywania korekty minusowej, występują w postaci: żelu, sztyftu
i długopisu.
Densynometr
- do pomiaru gęstości obrazu.
Maszyna drukująca (offsetowa):
- Zespół
zasilający arkusze (samonakładak)
- Zespół
drukujący
- Zespół
farbowy
- Zespół
nawilżający
- Zespół
odbierający arkusze
Maszyna
offsetowa arkuszowa jest przeznaczona do szybkiego zadrukowania
arkusza rozróżniamy maszyny jedno, dwu i czterokolorowe. Arkusz może być
zadrukowany jedno lub dwustronnie w zależności od potrzeb i technologii
maszyny. Mierzyca (marka) boczna i czołowa mają za zadanie wyrównać każdy
arkusz aby był w ten sam sposób zadrukowany papier.
Zespól
zasilający arkusze - urządzenie służące do cyklicznego i dokładnego
podawania arkuszy do sekcji drukujących. Urządzenie to składa się z
następujących elementów:
- Aparatu
nadmuchowego, który ma za zadanie wprowadzić powietrze pod ostatnie
arkusze, unieść je i przekazać je na stół spływowy,
- Stół
spływowy służy do przeniesienia arkuszy do mechanizmu wyrównujących
arkusze,
- Mechanizmy
wyrównujące (mierzyca)
Zespół
drukujący maszyny offsetowej służy do przeniesienia obrazu graficznego
na podłoże (papier), składa się on zasadniczo z trzech cylindrów:
- Formowego
na którym jest zamocowana płyta offsetowa (matryca)
- Gumowego
na który zostaje przeniesiony obraz z formy drukowej
- Dociskowego
za pomocą którego poprzez docisk do papieru i cylindra gumowego obraz
zostaje przeniesiony na papier.
W technice
offsetowej jako technologii pośredniej następuje następujący przebieg
obrazu: cylinder formowy, obraz czytelny (pozytyw), cylinder gumowy, obraz
- lustrzane odbicie (negatyw), papier (podłoże), obraz czytelny (pozytyw).
Zespół
farbowy ma za zadanie przeniesienie zapasów farby w jej odpowiedniej
ilości oraz jakości do zespołu drukującego tzn. na cylinder formowy.
W skład zespołu wchodzą trzy sekcje:
- Dozująco-podające
składające się ze zbiornika na farbę (kałamarz), walca kałamarzowego
(duktor) jest to wałek stalowy wykonujący ruch obrotowy skokowy, oraz
przybieraka farbowego.
- Sekcja
rozcierająca jest to zespół wałków metalowych i gumowych których
zadaniem jest dokładne roztarcie farby, miarą roztarci farby jest
tzn. współczynnik roztarcia. Jest to stosunek powierzchni całkowitej
wałków rozcierających do max powierzchni drukowej. Im wyższy jest
współczynnik roztarcia tym maszyna ma lepsze parametry jakościowe.
Współczynnik ten zawiera się w granicach 2,5-5
- Sekcja
nadająca składa się w zależności od maszyn czterech, trzech
lub dwóch wałków gumowych (miękkich) zadaniem których jest nanoszenie
odpowiednio roztartej farby na powierzchnię cylindra formowego. Jakość
sekcji nadającej ocenia się przez tzw. współczynnik nadania. Jest
to stosunek całkowitej powierzchni wałków nadających do powierzchni
max formy drukowej. Im współczynnik nadania jest wyższy tym trudniejsze
prace na maszynie można wykonywać (prace wielobarwne o wysokie liniaturze
diapozytywu).
Zespół
nawilżający mający za zadanie pokrycie miejsc nie drukujące formy
drukowej roztworem wodnym lub roztworem alkoholowym. Przewaga roztworu
alkoholowego nad wodnym polega na lepszym rozkładaniu się powierzchniowym
roztworu alkoholowego na miejscach niż dających obraz formy drukowej.
Zespół
odbierający arkusze, którego zadaniem jego jest odbieranie zadrukowanych
arkuszy oraz umieszczenie ich odpowiednio wyrównanych na stosie bardzo
często zespole tym montowane są urządzenia suszące w postaci promienników
podczerwieni lub termicznego cylindra suszącego.
Procesy uszlachetniania druku:
Zalety
procesu uszlachetniania:
- Zwiększenie
estetyki druku poprzez podniesienie połysku alternatywnie matu.
- Zwiększenie
odporności mechanicznej - zabezpieczenie przed ścieraniem.
- Zwiększenie
wodoodporności
Lakierowanie
jako proces uszlachetniania możemy wykonywać różnymi metodami:
- Lakierowanie
w maszynie drukarskiej - bardzo często z procesem drukowania
jest to proces najtańszy nie dający jednak żądanych efektów w postaci
połysku. Służy on praktycznie do zabezpieczenia powierzchni druku
przed przyjmowaniem wilgoci i tłuszczy bezpośrednio z rąk czytelnika
na powierzchnie drukujące.
- Innym
rodzajem lakierowania jest nanoszenie warstwy
lakieru w maszynach tzn. lakierówkami arkuszy czy wstęga z
naniesionym lakierem przechodzi przez tunel podczerwieni gdzie następuje
odparowanie rozpuszczalników a tym samym tworzy się tzn. błona lakierownicza.
Lakiery powinny być przeźroczyste, bezbarwne, nadawać duży połysk,
nie reagować z farbą drukarską. Błona lakierownicza powinna być elastyczna,
twarda i odporna mechanicznie na ścieranie.
- Lakierowanie
UV jest to rodzaj lakierowania który może nadać drukowi efekt
wysokiego połysku. Wykonuje się go dwoma sposobami:
- W
maszynach lakierujących z dostawianym tunelem suszącym wyposażonym
w promienniki UV.
- Technologią
sitodrukową możliwość lakierowania selektywnego także z tunelem
suszącym wyposażonym w promienniki
W obu przypadkach
technologia jest podobna tzn. naniesienie lakieru napromieniowanie UV
i odstawianie druku do leżakowania. Druki które mają być lakierowane
powinny po wydrukowanie zostać przekazane do lakierowania po upłynięciu
min 24 h. By z ich powierzchni zostały całkowicie wyparowane rozpuszczalniki
zawarte w farbie.
Laminowanie - polega na połączeniu całej
powierzchni druku z przeźroczystą folią z tworzywa sztucznego. Proces
ten wykonujemy na urządzeniach zwanych laminówkami. Rozróżniamy dwa
rodzaje laminowania.
- Klejowe
gdzie warstwą łączącą folię z drukiem jest odpowiednio spreparowany
klej.
- Termiczne
gdzie połączenie warstwy folii następuje poprzez podgrzanie jej wewnętrznej
strony i "wtapianie w powierzchnię arkusza. Do laminowania używamy
folii o grubości 12do 19 mikronów, tylko gdy w wypadkach gdy folia
w swej powierzchni posiada struktury wzorzyste posiada ona grubość
ok. 40 mikronów. Laminować możemy tylko całe powierzchnie bez możliwości
laminatu selektywnego.
Poprzez
laminowanie uzyskujemy:
- Wysoki
efekt estetyczny.
- Wysoki
połysk lub mat.
- Efektowny
wzór przy zastosowaniu folii o zmiennej strukturze powierzchni.
- Podnosi
wytrzymałość druku na ścieranie, rozrywanie i przedzieranie
- Podnosi
odporność na wodę i inne substancje.
- Zmniejszenie
przepuszczalności gazów i zapachów.
Wady laminowania:
- De
laminacja polega ona na tym, że folia nieodpowiednio położona może
ulegać procesom rozwarstwiania
- Zmniejszenie
możliwości dalszych cykli estetycznych tłoczenia, złocenia.
Bardzo często
ostatnio spotykamy się z procesem łączenia laminowania i lakierowania,
gdzie uzyskujemy wysoki efekt kontrastowości błyszczącego lakieru z matową
folią.
Impregnowanie
- polega na naniesieniu specjalnego impregnatu (parafina lub wosk) na
powierzchnię druku lub materiału niezadrukowanego. Sam proces impregnowania
nie podnosi nam walorów estetycznych tylko zabezpiecza nam druk przed
zjawiskami zewnętrznymi. Najczęściej impregnowanymi materiałami są wszelkiego
rodzaju teczki skoroszyty itp.
Maszyny
i urządzenia introligatorskie stanowią w wyposażeniu drukarni najbardziej
rozbudowaną grupę maszyn poligraficznych. Wiąże się to z różnorodną
specyfikacją produkcji poligraficznej. Różne maszyny musimy mieć do
obróbki introligatorskiej takich jak proste druki akcydensowe, foldery
i katalogi reklamowe, produkcja książkowa, czasopisma i gazety oraz
galanteria papiernicza. Ze względu na rodzaj przerabianego półproduktu
oraz kolejności procesów technologicznych maszyny i urządzenia introligatorskie
dzielimy na następujące grupy:
Maszyny do obróbki zadrukowanych arkuszy:
- Maszyny
do wyrównywania arkuszy w stosie (utrząsarka).
- Maszyny
do krojenia papieru (krajarki). Rozróżniamy krajarki jedno i trójnożowe.
Najważniejsze elementy krajarki to:
- Fundament
ze stołem napowietrznym
- Nóż
(stalowy hartowany lub diamentowy)
- Belka
dociskowa
- Belka
ograniczająca format
- Złamywarki
(falcerki) jako urządzenia introligatorskie służą do wykonywania trwałych
prostych odkształceń arkusza służącego do celów dalszej obróbki. Rozróżnimy
złamywarki kasetowe i nożowe o różnym stopniu precyzji, szybkości,
ilości wykonania złamów.
- Maszyny
do bigowania (wyższy stopień złamywania).
Maszyny
do zbierania i zbierania składek:
- Maszyny
do zbierania wkładów książkowych
- Maszyny
do szycia drutem lub nićmi
- Agregaty
do opraw bez szyciowych
Maszyny
do wykonywania okładek:
- Urządzenia
do obróbki tektury.
- Urządzenia
do łączenia luźnych elementów okładek.
- Prasy
do tłoczeń i złoceń.
- Urządzenia
do wykonywania okładek z tworzyw sztucznych.
Maszyny
do łączenia wkładu z okładką:
- Maszyny
do rowkowania i bigowania.
- Prasy
do książek.
- Automatyczne
linie do obróbki bloków książkowych.
- Maszyny
do obwolutowania.
Inne maszyny
introligatorskie:
- Maszyny
do sztancowania, wykrawania etykiet, teczek, pudełek.
- Maszyny
do lakierowania i laminowania.
- Maszyny
do wykonywania i klejenia opakowań (różnego rodzaju koperty)
- Specjalistyczne
maszyny do obróbki płótna, tektury, kartonu, papieru.
|