Materiałoznastwo :: Procesy introligatorskie :: Technologia składu tekstu :: Strona główna
MASZYNY POLIGRAFICZNE

Maszyny drukujące we wszystkich technikach druku służą do wielokrotnego odbijania (drukowania), czyli przenoszenia farby z elementów graficznych form na zadrukowane podłoże (papier).

Klasyfikacja maszyn ze względu na:

Stopień mechanizacji i automatyzacji:

  • Urządzenia ręczne
  • Półautomaty - przy wykrawaniu
  • Automaty
Postać zadrukowanego materiału i sposobu wykonania odbitki:
  • Maszyny arkuszowe
  • Maszyny zwojowe
  • Inna postać zadrukowanego materiału [(technologia sitodruku, fleksograficzna) na podłożach wklęsłych i wypukłych]
Kształt formy drukowej:
  • Dociskowe (w maszynach typograficznych forma ustawiona pionowo)
  • Płaskie (w maszynach forma w układzie poziomym)
  • Rotacyjne (w maszynach forma w postaci cylindrycznej w technice typograficznej, offsetowej i wklęsłodrukowej).
Technikę druku wyróżniamy urządzenia do:
  • Druku wypukłego (wszystkiego rodzaju maszyny typograficzne płaskie i dociskowe)
  • Druku offsetowego (forma w postaci najczęściej blachy aluminiowej)
  • Wklęsłodruku (rotograwiura)
  • Sitodruku (druk na powierzchniach płaskich i cylindrycznych)
  • Fleksodruku [są to maszyny do druku gdzie podłożem nie jest papier (na foliach, tworzywach sztucznych itp.]
Ilość sekcji drukujących:
  • Maszyny jednokolorowe
  • Maszyny wielokolorowe


Maszyny i urządzenia do wykonywania form tekstowych:

Do grupy maszyn zanikających za pomocą których toczone były formy tekstowe do każdej techniki druku zaliczamy:

  • Linotyp - urządzenie do składu gorącego wierszy tekstowych
  • Monotyp - do składu odlewania pojedynczych czcionek
  • Pochodne w/w czcionek z zastosowaniem składu fotograficznego, lino film, monofoto.
Urządzenia do składu tekstu nowej generacji:
  • Komputery z odpowiednim oprogramowaniem
  • Skanery płaskie i bębnowe
  • Naświetlarki
  • Wywoływaczki
Maszyny i urządzenia do montażu i przygotowalni offsetowej:
  • Densytometr - urządzenie do pomiaru gęstości optycznej diapozytywu lub negatywu.Gęstością optyczną diapozytywu nazywamy log dziesiętny stopnia zaczerpania diapozytywu (2,5 max do 3,0 %) powłuczka zadymienia.
  • Lupki z 10 krotnym powiększeniem służą do pasowania kolorów skalpela montażowego do wycinania niepożądanych elementów diapozytywów.
  • Pisaki do opisywania folii montażowych.
  • Nożyce i gilotyny do cięcia folii montażowej.
  • Stół montażowy.
Urządzenia kopii offsetowej:

Kopio rama - źródło światła jodowego albo hologramowego stołu podciśnieniowego, czas naświetlania zależy od źródła światła (oddalona w odległości niewiększej niż przekątna kopio ramy) stół podciśnieniowy, szyba o nienagannej strukturze, fartuch gumowy do uszczelniania powierzchni stołu.



Urządzenia do wywoływania i obróbki naświetlonych płyt:

Urządzenie automatyczne o nazwie wywoływarka - jest to zespół wałków zamoczonych w roztworach:

  • Wywoływacza
  • Wody
  • Roztwór gumujący
  • Zespół suszarek
Materiały do wywoływania ręcznego:
  • Gąbki i filce do nanoszenia wywoływacza
  • Basen
  • Korektory do wykonywania korekty minusowej, występują w postaci: żelu, sztyftu i długopisu.
Densynometr - do pomiaru gęstości obrazu.



Maszyna drukująca (offsetowa):
  • Zespół zasilający arkusze (samonakładak)
  • Zespół drukujący
  • Zespół farbowy
  • Zespół nawilżający
  • Zespół odbierający arkusze
Maszyna offsetowa arkuszowa jest przeznaczona do szybkiego zadrukowania arkusza rozróżniamy maszyny jedno, dwu i czterokolorowe. Arkusz może być zadrukowany jedno lub dwustronnie w zależności od potrzeb i technologii maszyny. Mierzyca (marka) boczna i czołowa mają za zadanie wyrównać każdy arkusz aby był w ten sam sposób zadrukowany papier.

Zespól zasilający arkusze - urządzenie służące do cyklicznego i dokładnego podawania arkuszy do sekcji drukujących. Urządzenie to składa się z następujących elementów:

  • Aparatu nadmuchowego, który ma za zadanie wprowadzić powietrze pod ostatnie arkusze, unieść je i przekazać je na stół spływowy,
  • Stół spływowy służy do przeniesienia arkuszy do mechanizmu wyrównujących arkusze,
  • Mechanizmy wyrównujące (mierzyca)
Zespół drukujący maszyny offsetowej służy do przeniesienia obrazu graficznego na podłoże (papier), składa się on zasadniczo z trzech cylindrów:
  • Formowego na którym jest zamocowana płyta offsetowa (matryca)
  • Gumowego na który zostaje przeniesiony obraz z formy drukowej
  • Dociskowego za pomocą którego poprzez docisk do papieru i cylindra gumowego obraz zostaje przeniesiony na papier.
W technice offsetowej jako technologii pośredniej następuje następujący przebieg obrazu: cylinder formowy, obraz czytelny (pozytyw), cylinder gumowy, obraz - lustrzane odbicie (negatyw), papier (podłoże), obraz czytelny (pozytyw).

Zespół farbowy ma za zadanie przeniesienie zapasów farby w jej odpowiedniej ilości oraz jakości do zespołu drukującego tzn. na cylinder formowy. W skład zespołu wchodzą trzy sekcje:

  • Dozująco-podające składające się ze zbiornika na farbę (kałamarz), walca kałamarzowego (duktor) jest to wałek stalowy wykonujący ruch obrotowy skokowy, oraz przybieraka farbowego.
  • Sekcja rozcierająca jest to zespół wałków metalowych i gumowych których zadaniem jest dokładne roztarcie farby, miarą roztarci farby jest tzn. współczynnik roztarcia. Jest to stosunek powierzchni całkowitej wałków rozcierających do max powierzchni drukowej. Im wyższy jest współczynnik roztarcia tym maszyna ma lepsze parametry jakościowe. Współczynnik ten zawiera się w granicach 2,5-5
  • Sekcja nadająca składa się w zależności od maszyn czterech, trzech lub dwóch wałków gumowych (miękkich) zadaniem których jest nanoszenie odpowiednio roztartej farby na powierzchnię cylindra formowego. Jakość sekcji nadającej ocenia się przez tzw. współczynnik nadania. Jest to stosunek całkowitej powierzchni wałków nadających do powierzchni max formy drukowej. Im współczynnik nadania jest wyższy tym trudniejsze prace na maszynie można wykonywać (prace wielobarwne o wysokie liniaturze diapozytywu).
Zespół nawilżający mający za zadanie pokrycie miejsc nie drukujące formy drukowej roztworem wodnym lub roztworem alkoholowym. Przewaga roztworu alkoholowego nad wodnym polega na lepszym rozkładaniu się powierzchniowym roztworu alkoholowego na miejscach niż dających obraz formy drukowej.

Zespół odbierający arkusze, którego zadaniem jego jest odbieranie zadrukowanych arkuszy oraz umieszczenie ich odpowiednio wyrównanych na stosie bardzo często zespole tym montowane są urządzenia suszące w postaci promienników podczerwieni lub termicznego cylindra suszącego.



Procesy uszlachetniania druku:

Zalety procesu uszlachetniania:

  • Zwiększenie estetyki druku poprzez podniesienie połysku alternatywnie matu.
  • Zwiększenie odporności mechanicznej - zabezpieczenie przed ścieraniem.
  • Zwiększenie wodoodporności
Lakierowanie jako proces uszlachetniania możemy wykonywać różnymi metodami:
  • Lakierowanie w maszynie drukarskiej - bardzo często z procesem drukowania jest to proces najtańszy nie dający jednak żądanych efektów w postaci połysku. Służy on praktycznie do zabezpieczenia powierzchni druku przed przyjmowaniem wilgoci i tłuszczy bezpośrednio z rąk czytelnika na powierzchnie drukujące.
  • Innym rodzajem lakierowania jest nanoszenie warstwy lakieru w maszynach tzn. lakierówkami arkuszy czy wstęga z naniesionym lakierem przechodzi przez tunel podczerwieni gdzie następuje odparowanie rozpuszczalników a tym samym tworzy się tzn. błona lakierownicza. Lakiery powinny być przeźroczyste, bezbarwne, nadawać duży połysk, nie reagować z farbą drukarską. Błona lakierownicza powinna być elastyczna, twarda i odporna mechanicznie na ścieranie.
  • Lakierowanie UV jest to rodzaj lakierowania który może nadać drukowi efekt wysokiego połysku. Wykonuje się go dwoma sposobami:
    • W maszynach lakierujących z dostawianym tunelem suszącym wyposażonym w promienniki UV.
    • Technologią sitodrukową możliwość lakierowania selektywnego także z tunelem suszącym wyposażonym w promienniki
    W obu przypadkach technologia jest podobna tzn. naniesienie lakieru napromieniowanie UV i odstawianie druku do leżakowania. Druki które mają być lakierowane powinny po wydrukowanie zostać przekazane do lakierowania po upłynięciu min 24 h. By z ich powierzchni zostały całkowicie wyparowane rozpuszczalniki zawarte w farbie.


Laminowanie - polega na połączeniu całej powierzchni druku z przeźroczystą folią z tworzywa sztucznego. Proces ten wykonujemy na urządzeniach zwanych laminówkami. Rozróżniamy dwa rodzaje laminowania.

  • Klejowe gdzie warstwą łączącą folię z drukiem jest odpowiednio spreparowany klej.
  • Termiczne gdzie połączenie warstwy folii następuje poprzez podgrzanie jej wewnętrznej strony i "wtapianie” w powierzchnię arkusza. Do laminowania używamy folii o grubości 12do 19 mikronów, tylko gdy w wypadkach gdy folia w swej powierzchni posiada struktury wzorzyste posiada ona grubość ok. 40 mikronów. Laminować możemy tylko całe powierzchnie bez możliwości laminatu selektywnego.
Poprzez laminowanie uzyskujemy:
  • Wysoki efekt estetyczny.
  • Wysoki połysk lub mat.
  • Efektowny wzór przy zastosowaniu folii o zmiennej strukturze powierzchni.
  • Podnosi wytrzymałość druku na ścieranie, rozrywanie i przedzieranie
  • Podnosi odporność na wodę i inne substancje.
  • Zmniejszenie przepuszczalności gazów i zapachów.
Wady laminowania:
  • De laminacja polega ona na tym, że folia nieodpowiednio położona może ulegać procesom rozwarstwiania
  • Zmniejszenie możliwości dalszych cykli estetycznych tłoczenia, złocenia.
Bardzo często ostatnio spotykamy się z procesem łączenia laminowania i lakierowania, gdzie uzyskujemy wysoki efekt kontrastowości błyszczącego lakieru z matową folią.

Impregnowanie - polega na naniesieniu specjalnego impregnatu (parafina lub wosk) na powierzchnię druku lub materiału niezadrukowanego. Sam proces impregnowania nie podnosi nam walorów estetycznych tylko zabezpiecza nam druk przed zjawiskami zewnętrznymi. Najczęściej impregnowanymi materiałami są wszelkiego rodzaju teczki skoroszyty itp.

Maszyny i urządzenia introligatorskie stanowią w wyposażeniu drukarni najbardziej rozbudowaną grupę maszyn poligraficznych. Wiąże się to z różnorodną specyfikacją produkcji poligraficznej. Różne maszyny musimy mieć do obróbki introligatorskiej takich jak proste druki akcydensowe, foldery i katalogi reklamowe, produkcja książkowa, czasopisma i gazety oraz galanteria papiernicza. Ze względu na rodzaj przerabianego półproduktu oraz kolejności procesów technologicznych maszyny i urządzenia introligatorskie dzielimy na następujące grupy:



Maszyny do obróbki zadrukowanych arkuszy:
  • Maszyny do wyrównywania arkuszy w stosie (utrząsarka).
  • Maszyny do krojenia papieru (krajarki). Rozróżniamy krajarki jedno i trójnożowe. Najważniejsze elementy krajarki to:
    • Fundament ze stołem napowietrznym
    • Nóż (stalowy hartowany lub diamentowy)
    • Belka dociskowa
    • Belka ograniczająca format
  • Złamywarki (falcerki) jako urządzenia introligatorskie służą do wykonywania trwałych prostych odkształceń arkusza służącego do celów dalszej obróbki. Rozróżnimy złamywarki kasetowe i nożowe o różnym stopniu precyzji, szybkości, ilości wykonania złamów.
  • Maszyny do bigowania (wyższy stopień złamywania).
Maszyny do zbierania i zbierania składek:
  • Maszyny do zbierania wkładów książkowych
  • Maszyny do szycia drutem lub nićmi
  • Agregaty do opraw bez szyciowych
Maszyny do wykonywania okładek:
  • Urządzenia do obróbki tektury.
  • Urządzenia do łączenia luźnych elementów okładek.
  • Prasy do tłoczeń i złoceń.
  • Urządzenia do wykonywania okładek z tworzyw sztucznych.
Maszyny do łączenia wkładu z okładką:
  • Maszyny do rowkowania i bigowania.
  • Prasy do książek.
  • Automatyczne linie do obróbki bloków książkowych.
  • Maszyny do obwolutowania.
Inne maszyny introligatorskie:
  • Maszyny do sztancowania, wykrawania etykiet, teczek, pudełek.
  • Maszyny do lakierowania i laminowania.
  • Maszyny do wykonywania i klejenia opakowań (różnego rodzaju koperty)
  • Specjalistyczne maszyny do obróbki płótna, tektury, kartonu, papieru.
Materiałoznastwo :: Procesy introligatorskie :: Technologia składu tekstu :: Strona główna